ชวนชมด่าง อีกหนึ่งไม้ประดับ ที่น่าจับตามอง

ต้องบอกเลยว่าปกติแล้วนั้น ต้นชวนชม ก็มราคาสูงพอสมควร ยิ่งถ้ามีใบด่างก็จะทำให้ราคาสูงขึ้นไปอีกเนื่องจากมีความต้องการของตลาดสูง จึงไม่แปลกที่ทำให้ไม้ชนิดนี้ราคาสูงหลายๆท่านอาจจะสงสัยว่าการเลี้ยงต้นชวนชมด่างนั้นมีความแตกต่างจากชวนชมปกติหรือไม่นั้นก็ต้องบอกเลยว่า ไม่ค่อยแตกต่างกันมากการปลูกเลี้ยงและดูแลรักษา ค่อนข้างเหมือนกันซึ่งจะมีการเลี้ยงดังต่อไปนี้

หลายๆท่านอาจจะสงสัยว่าการเลี้ยงต้นชวนชมด่างนั้นมีความแตกต่างจากชวนชมปกติหรือไม่นั้นก็ต้องบอกเลยว่า ไม่ค่อยแตกต่างกันมากการปลูกเลี้ยงและดูแลรักษา ค่อนข้างเหมือนกันซึ่งจะมีการเลี้ยงดังต่อไปนี้

ดินปลูก  เดิมชวนชมเป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดอยู่ในแถบแอฟริกาซึ่งมีสภาพแห้งแล้ง  เมื่อนำมาปลูกในสภาพแวดล้อมที่ดีกว่า  ดินปลูกที่ดีขึ้น  ชวนชมย่อมเจริญเติบโตได้ดีกว่าในดินทรายถิ่นกำเนิดเดิม  แต่โครงสร้างของต้นชวนชมก็ยังเป็นไม้อวบน้ำอยู่เช่นเดิม  ไม่ได้เปลี่ยนแปลงไปตามสภาพแวดล้อม  คือต้นยังอวบน้ำและทนน้ำขังไม่ได้  ดังนั้นดินที่เหมาะในการปลูกชวนชมจึงควรเป็นดินโปร่งร่วนซุย  มีการระบายน้ำได้ดีคล้ายดินทราย  ผู้ปลูกเลี้ยงส่วนใหญ่จึงนิยมเติมวัสดุปรุงดินต่างๆ เพิ่มลงไปในดินเพื่อให้มีความร่วนซุย  เช่น ใบก้ามปู  กาบมะพร้าวสับ  เปลือกถั่วลิสง  แกลบดิบ และทรายหยาบ  สูตรดินผสมที่ใช้ปลูกชวนชมได้ดีมีหลายสูตร  ดังตัวอย่างต่อไปนี้

 

การให้น้ำ       ชวนชมเป็นพืชที่มีลำต้นอุ้มน้ำไว้ค่อนข้างมาก  จึงทนต่อสภาพแห้งแล้งได้ดี  หากชวนชมอยู่ในสภาพที่แฉะเกินไปหรือมีน้ำขังจะทำให้มีอาการเหี่ยวเฉา  ใบเหลืองและร่วง  โขดหรือหัวเน่าได้ง่าย  ชวนชมเป็นไม้ที่ทนต่อสภาพแห้งแล้งและฟื้นตัวได้ง่าย  เช่น  ถ้างดน้ำประมาณ 1 สัปดาห์ ลักษณะต้นจะนิ่ม  เมื่อได้รับน้ำและปุ๋ยอีกครั้งชวนชมจะแตกใบขึ้นมาใหม่  แต่ถ้าขาดน้ำนานเกินไปใบจะเหี่ยวหรือไหม้ตามขอบใบ  ดอกจะเหี่ยวและร่วงเร็ว  ชวนชมต้นที่ยังอ่อนต้องให้น้ำแต่น้อย  ถ้าต้นอ่อนได้น้ำมากจะทำให้เน่าได้ง่าย  การให้น้ำพอดีจะทำให้ต้นเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว  ถ้าเป็นชวนชมต้นใหญ่ควรให้น้ำวันละครั้ง  สำหรับช่วงฤดูฝนอาจเว้นการรดน้ำบ้างตามความเหมาะสม น้ำที่ใช้รดควรเป็นน้ำที่สะอาดและไม่ควรรดน้ำให้โดนดอกเพราะจะทำให้กลีบดอกช้ำและร่วงเร็ว

 

การให้ปุ๋ย  ชวนชมเป็นพืชที่ต้องการปุ๋ยไม่มากนัก  การใส่ปุ๋ยมากเกินไปนอกจากจะสิ้นเปลืองแล้วยังทำให้ชวนชมเน่าได้ง่าย  ชวนชมต้นเล็กต้องการธาตุอาหารไม่มาก  ควรใส่ปุ๋ยที่มีตัวหน้าสูง เช่น 15-5-5 หรือสูตรเสมอ 15-15-15 ในปริมาณน้อยๆ ทุก 2 สัปดาห์ ประมาณ 1-2 เดือน  เมื่อต้นโตเต็มที่พร้อมที่จะออกดอกจึงเปลี่ยนเป็น่ปุ๋ยเร่งดอกสูตร 8-24-24 ทุกๆ 2 สัปดาห์ ประมาณ 1-2 เดือนชวนชมจะออกดอก  หลังจากนั้นบำรุงต้นโดยให้ปุ๋ยสูตรเสมอเดือนละครั้ง  และให้ธาตุอาหารเสริมประมาณ 3 เดือนครั้ง  สำหรับชวนชมที่ติดฝักควรเว้นระยะการให้ปุ๋ยให้ห่างขึ้นและลดปริมาณการให้ปุ๋ยให้น้อยลง

 

การตัดแต่งกิ่ง  ธรรมชาติของชวนชมจะมีลักษณะทรงต้นและการบิดตัวที่สวยงามอยู่แล้ว  แต่ก็ยังมีความจำเป็นที่ต้องมีการตัดแต่งบังคับรูปทรงให้เป็นไปตามต้องการ  โดยเฉพาะชวนชมที่มีอายุตั้งแต่ 3 ปีขึ้นไปหรือต้นที่โตแล้ว  มีกิ่งก้านสาขาเก้งก้างไม่เป็นพุ่มสวยงาม  การตัดกิ่งควรตัดกิ่งก้านที่แตกออกมาเกะกะไม่เป็นระเบียบ  กิ่งที่พาดทับกันไปมา  กิ่งที่ตาย  กิ่งที่ฉีกหัก  กิ่งที่คดไปมา  และกิ่งที่เป็นโรคออกบ้าง  เพื่อช่วยเปิดให้แสงและอากาศถ่ายเทได้สะดวก  ลักษณะทรงพุ่มเป็นระเบียบสวยงาม  สำหรับพันธุ์ที่ไม่ค่อยแตกกิ่งก้าน  สูงชะลูด  ลำต้นอาจหักเมื่อโดนลมแรง  อาจตัดยอดไปขยายพันธุ์  เพื่อให้ส่วนโคนที่เหลือแตกกิ่งออกมาใหม่  การตัดควรใช้มีดที่คมและสะอาดตัดให้ชิดลำต้น  ไม่ควรเหลือตอกิ่งไว้  ถ้ารอยตัดมีขนาดโตกว่า 1 ซม.  ควรใช้ปูนแดงทาที่รอยตัดเพื่อป้องกันเชื้อรา

 

การเลี้ยงโขด  การปลูกเลี้ยงชวนชมในอดีตส่วนใหญ่ปลูกเลี้ยงเพื่อให้มีดอกไว้ชื่นชมเพียงอย่างเดียว  เมื่อมีชวนชมพันธุ์ลูกผสมจากต่างประเทศ  โดยเฉพาะสายพันธุ์ทางฮอลแลนด์ซึ่งมีโขดเป็นจุดเด่นและมีลักษณะสวยงาม  จึงทำให้ผู้ปลูกเลี้ยงนิยมเลี้ยงชวนชมให้มีดอกดกสวยงามควบคู่ไปกับการเลี้ยงโขดให้มีโขดใหญ่สวยงาม  โขดยิ่งมีขนาดใหญ่ได้สัดส่วนยิ่งจะโดดเด่นสวยงามและมีราคาแพง   การทำให้ชวนชมมีโขดใหญ่จะต้องทำให้รากชวนชมสะสมอาหารไว้ให้มากที่สุด  เพราะโขดของชวนชมคือส่วนหนึ่งของราก  จึงต้องให้โขดเจริญเติบโตใต้ดินตั้งแต่แรกปลูก  และเมื่อชวนชมอายุได้ขนาดจะต้องเปลี่ยนกระถางให้ใหญ่ขึ้นเป็นระยะทุก 4-5 เดือน  เพื่อเพิ่มพื้นที่ให้โขดได้เจริญเติบโต  ถ้าปลูกเลี้ยงในพื้นที่จำกัดโขดจะมีขนาดเล็ก  เมื่อโขดมีขนาดใหญ่และได้รูปร่างตามต้องการแล้วจึงเปลี่ยนเป็นกระถางสำหรับโชว์โขดโดยเฉพาะ  ทั้งนี้รวมเวลาจนถึงโขดมีขนาดใหญ่ตามที่ต้องการอาจต้องใช้เวลานับปี   สำหรับโขดที่ปลูกโชว์ควรปลูกให้สูงเหนือดินขึ้นมาประมาณ 3 ใน 4 ส่วนของโขด