"อาจารย์เจษฎ์" ไขข้อสงสัย หลังว่อนคลิปเส้นยั๊วะเยี๊ยะในตัวหมึก มันคืออะไร

จากกรณีที่ อาจารย์เจษฎ์  รศ. ดร.เจษฎา เด่นดวงบริพันธ์ อาจารย์ประจำภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้ออกมาโพสต์ข้อความระบุว่า 

 

เห็นในคลิปนั่น ไม่ใช่พยาธิในปลาหมึกครับ แต่เป็นอวัยวะสืบพันธุ์ของหมึกตัวผู้ครับ

มีการเผยแพร่คลิปวีดีโอสั้นๆเหมือนกับกำลัง "ผ่าปลาหมึก" แล้วเห็นของที่อยู่ข้างใน เป็นเส้นขาวๆ จำนวนมาก พร้อมกับเสียงบรรยายว่า "เป็นพยาธิ ให้ระวังด้วย !?" (คลิป)

ไม่ใช่นะครับ มันไม่ใช่พยาธิในปลาหมึก ซึ่งปกติจะเป็นพยาธิตัวกลม (เช่น พยาธิอะนิซาคิส) ที่อยู่เป็นตัวเดี่ยวๆ หลายตัว แต่ไม่ได้จับกันเป็นกระจุก เป็นฝัก แบบนั้น

แต่สิ่งที่เห็นนั้นเป็นส่วนหนึ่งของอวัยวะสืบพันธุ์ของปลาหมึกตัวผู้ ที่เรียกว่า สเปิร์มมาโตฟอร์ spermatophore (หรือเรียกง่ายๆว่า ฝักสเปิร์ม)

ให้นึกถึงเวลาที่เรากิน "ไข่ปลาหมึกทอด" ที่เป็นถุงเป็นก้อนขาวๆ นั้น จะมีทั้งที่เป็นถุงรังไข่ (ovary) ของหมึกตัวเมียและที่เป็นถุงสเปิร์ม (อัณฑะ) ของหมึกตัวผู้

ถ้าเราเอาถุงอัณฑะมาผ่าแยกออก จะเห็นเหมือนท่อยาวๆ สีขาว จำนวนมาก ซึ่งก็คือ สเปิร์มมาโตฟอร์ เรียงอยู่ข้างในนั้น

Spermatophore เป็นอวัยวะที่พบในสัตว์หลายชนิด ทั้งกลุ่มแมลง แมงมุม รวมถึงพวกเซฟฟาโลปอด (พวกปลาหมึกชนิดต่างๆ) ซึ่งตัวผู้จะใช้ในการนำส่งสเปิร์ม (อสุจิ) เข้าไปในตัวเมียในระหว่างการมีเพศสัมพันธ์

สำหรับพวกเซฟาโลพอด ส่วนใหญ่จะใช้แขนเฉพาะที่เรียกว่า เฮโคโคติลัส helicotilus เพื่อส่งสเปิร์มมาโตโฟร์เข้าไปยังภายในตัวเมีย จากนั้น จะมีกลไกที่ซับซ้อน ในการปล่อยตัวอสุจิ ออกจากสเปิร์มมาโตฟอร์ และอสุจิก็จะเก็บรักษาเอาไว้ภายในตัวเมีย

-ผู้ว่าฯประกาศใครไป 3 จุดให้ตรวจ ATK ฟรีด่วน หลังเกิดคลัสเตอร์
-ปิดตำนาน "ยาวนานกว่า 5 ทศวรรษ" โรงแรมเก่าเเก่ย่านสีลม
-ฮาลั่นทั้งโซเชียล คุณตายิ้มแฉ่ง เดินขึ้นโรงพัก มาหาตร.เพราะปวดฟัน

ตัวเมียตัวหนึ่งอาจจะมีสเปิร์มจากตัวผู้หลายตัวอยู่ภายใน และด้วยความที่สเปิร์มาโตฟอร์สามารถอยู่รอดได้นานภายในร่างกายของตัวเมีย ทำให้นักวิทยาศาสตร์ที่มีชื่อเสียงโด่งดังในสมัยก่อน อย่าง จอร์จ คูเวียร์ George Cuvier เข้าใจผิดว่าเป็นหนอนปรสิต และตั้งชื่อให้ว่า Hectocotylus (ภาษาละติน: "Hundred" + "hollow thing")

สเปิร์มมาโตฟอร์แต่ละอันนั้น ถ้าบีบให้แตกออก จะเห็นว่ามีปลอกชั้นนอกที่ใสๆ กับถุงน้ำเชื้อชั้นในที่ขาวๆ ตรงโคนสเปิร์มมาโตฟอร์ มีกลไกเชือก ซึ่งถ้าดึงหรือบีบมันจะปล่อยถุงชั้นในออกมาอย่างรวดเร็ว ถุงชั้นในพอหลุดจากปลอก จะกลายเป็นแท่งแหลมๆ ขาวๆ เรียก สเปิร์มมาแทนเจีย spermatangia ตรงโคนมีกาวเคลือบ เอาไว้ติดหนึบกับเนื้อของตัวเมีย

กลไกเหล่านี้ของสเปิร์มมาโตฟอร์ ทำให้เราเห็นในคลิปว่ามันขยับเขยื้อนได้ เหมือนกับเป็นพยาธิ ทั้งๆที่จริงแล้วเป็นแค่อวัยวะหนึ่งครับ

ภาพและข้อมูลจาก (คลิก)