เปิดความหมาย "กฎหมายสงคราม" กฎเหล็กเพื่อคุ้มครองมนุษยชาติ

กฎหมายสงคราม หรือที่รู้จักอย่างเป็นทางการในระดับสากลว่า กฎหมายมนุษยธรรมระหว่างประเทศ (International Humanitarian Law: IHL) เป็นชุดกฎหมายสำคัญที่ใช้ควบคุมการปฏิบัติในช่วงที่เกิดความขัดแย้งทางอาวุธ เพื่อจำกัดผลกระทบของสงครามและปกป้องผู้ที่ไม่เกี่ยวข้องกับการรบ เช่น พลเรือน ผู้บาดเจ็บ และเชลยศึก ถือเป็นกฎหมายสากลที่ทั่วโลกให้การยอมรับ

สำหรับผู้ที่สงสัยว่า กฎหมายสงครามคืออะไร และมีบทบาทอย่างไรบ้างในยามที่เกิดสงคราม โตสรวบรวมข้อมูลมาให้ ดังนี้

 

องค์ประกอบสำคัญของกฎหมายสงคราม

กฎหมายสงคราม ประกอบด้วยกฎหลักจาก 2 สายสำคัญในประวัติศาสตร์ ได้แก่

- กฎหมายกรุงเฮก (Hague Law) : วางหลักเกณฑ์เกี่ยวกับการปฏิบัติระหว่างคู่สงคราม การจำกัดวิธีการและอาวุธที่ใช้ในการสู้รบ เพื่อไม่ให้เกิดความเสียหายเกินความจำเป็น

- กฎหมายเจนีวา (Geneva Law) : ให้ความสำคัญกับการคุ้มครองและช่วยเหลือผู้ที่ไม่ได้มีส่วนร่วมในการสู้รบ โดยเฉพาะผู้บาดเจ็บ เชลยศึก และพลเรือน

หลัก ๆ จะอิงตาม อนุสัญญาเจนีวา (Geneva Conventions) ปี 1949 ซึ่งแบ่งเป็น 4 ฉบับหลัก ได้แก่

- ฉบับที่ 1: คุ้มครองทหารบาดเจ็บในสนามรบ

- ฉบับที่ 2: คุ้มครองผู้บาดเจ็บจากสงครามทางทะเล

- ฉบับที่ 3: วางหลักเกณฑ์เกี่ยวกับการปฏิบัติต่อเชลยศึก

- ฉบับที่ 4: คุ้มครองพลเรือนในพื้นที่ความขัดแย้ง

หลักการสำคัญของกฎหมายมนุษยธรรมระหว่างประเทศ

กฎหมายสงครามยังวาง หลักการกฎหมายสงคราม เพื่อควบคุมการใช้กำลังและจำกัดผลกระทบต่อผู้ที่ไม่เกี่ยวข้อง เช่น

- หลักการแบ่งแยกพลเรือนกับพลรบ (Principle of Distinction)

- หลักความได้สัดส่วน (Proportionality)

- หลักการเตือนภัยก่อนโจมตี (Precautions)

- หลักความจำเป็นทางทหาร (Military Necessity)

- หลักมนุษยธรรม (Humanity)

ทั้งหมดนี้เพื่อรักษาชีวิตและศักดิ์ศรีของมนุษย์ในช่วงที่เกิดสงคราม

 

ข้อห้ามสำคัญภายใต้กฎหมายสงคราม

นอกจากนี้ยังมีข้อห้ามสำคัญที่ระบุไว้ชัดเจน เช่น

- ห้ามใช้อาวุธทำลายล้างเกินจำเป็น เช่น อาวุธเคมี อาวุธชีวภาพ

- ห้ามทรมาน ประหารชีวิตโดยพลการ หรือกระทำการไร้มนุษยธรรมต่อเชลยศึก

- ห้ามจับตัวประกัน หรือเนรเทศพลเรือนโดยไม่ชอบ

- ห้ามโจมตีเป้าหมายพลเรือน โรงพยาบาล โรงเรียน

การละเมิดถือเป็น "อาชญากรรมสงคราม"

หากฝ่าฝืนข้อกำหนดใน กฎหมายสงคราม ถือเป็น อาชญากรรมสงคราม (War Crimes) โดยผู้กระทำอาจถูกดำเนินคดีผ่าน ศาลอาญาระหว่างประเทศ (International Criminal Court - ICC) หรือศาลเฉพาะกิจตามที่จัดตั้งขึ้น

กฎหมายสงคราม จึงไม่ใช่แค่ข้อกำหนดทางกฎหมายทั่วไป แต่เป็นเครื่องมือสำคัญที่ช่วยลดความโหดร้ายและควบคุมพฤติกรรมในยามที่เกิดสงคราม มีเป้าหมายเพื่อปกป้องมนุษยชาติ ลดผลกระทบต่อพลเรือน และรักษามาตรฐานมนุษยธรรมเอาไว้

ใครที่อยากศึกษาเพิ่มเติมเกี่ยวกับ International Humanitarian Law, หลักการกฎหมายสงคราม, หรือบทลงโทษสำหรับ อาชญากรรมสงคราม สามารถติดตามข้อมูลได้จากองค์กรนานาชาติอย่าง ICRC หรือ UNHCR